Trzy przeszkody epistemiczne w badaniu żywej kultury i postulaty kreacyjnego zwrotu metodologicznego Kultura żywa to zjawisko, które dzieje się zanim zostanie nazwane. Jest obecna w teraźniejszości, efemeryczna, afektywna i intersubiektywna. W przeciwieństwie do kultury zinstytucjonalizowanej – zamkniętej w archiwach, rejestrach i miernikach – kultura żywa to proces, nie obiekt. Badanie jej wymaga czegoś więcej niż…
Człowiek, który zapomniał mieć tors
Jak C.S. Lewis przewidział koniec człowieczeństwa: egzegeza, cytaty i gniew na miarę torsu W epoce, w której dzieci uczą się w szkołach, że honor to tylko reakcja emocjonalna na dźwięk trąbki, a wzniosłość wodospadu to psychiczne pobudzenie receptorów estetycznych, trzeba postawić pytanie: czy jesteśmy jeszcze ludźmi, czy już tylko funkcjami biologicznej ciekawości i algorytmami społecznej…
Gdy Ziemia krzyczy głosem ludu
Prawa ludów rdzennych jako ostatni mur przeciw końcowi świata W krainie Fosen, gdzie wiatr niegdyś śpiewał tylko w koronach świerków, a renifery przemykały pośród gór w rytmie nieznanym zegarkom inwestorów, dziś toczą się protesty. Nie o wiatraki – lecz o coś znacznie większego: o przyszłość, o sprawiedliwość, o przetrwanie kultury, która nigdy nie zbudowała imperium,…
Zjawisko Alt-Right: między memem a metapolityką
Zjawisko Alternative Right (Alt-Right), mimo swego powierzchownego charakteru internetowej subkultury politycznej, wyrasta z głęboko zakorzenionych tradycji filozoficznych, intelektualnych i ideologicznych. Stanowi nową, reakcyjną syntezę radykalnej prawicy, wykorzystującą kryzys liberalizmu, rozpad konsensusu oświeceniowego oraz emocjonalną destabilizację współczesnych społeczeństw do budowy radykalnie hierarchicznej, segregacyjnej i postdemokratycznej wizji ładu społecznego. Aksjomaty filozoficzne Alt-Right Filozoficzną bazę Alt-Right stanowią trzy…
Zbiorowe zaprogramowanie umysłu: o wymiarach kultury narodowej według Geerta Hofstede
Teoria, zastosowanie i perspektywa międzynarodowa: Polska, USA, Japonia, Dania, Chiny Wprowadzenie do modelu Hofstede’a Nie sposób prowadzić poważnej refleksji nad współczesnym zarządzaniem międzykulturowym, komunikacją społeczną czy tożsamością organizacyjną bez odniesienia się do koncepcji wymiarów kultury narodowej Geerta Hofstede’a. Holenderski psycholog społeczny wykreślił różnice kulturowe między narodami, tworząc sześciowymiarowy model opisujący zbiorowe wzory myślenia, odczuwania i…
Między echem a zwierciadłem
O relacji informacji, wiedzy i prawdy w epoce Harariego Wprowadzenie: informacja jako nowa waluta Wiek XXI uczynił z informacji walutę, z wiedzy zrobił towar, a z prawdy utkał przeszkodę. Yuval Noah Harari, jeden z najbardziej wpływowych kronikarzy współczesności, w swojej książce „Nexus” ukazuje, jak informacja stała się podstawą porządku społecznego, a nie poznania rzeczywistości. Jego…
Dług jako przemoc uświęcona
Między biblijnym jubileuszem a nowoczesnym kolonializmem finansowym Dług jako paradygmat zniewolenia Współczesny porządek światowy opiera się na niewidzialnych, lecz rygorystycznych kajdanach długu. David Graeber pisał, że „Dług to nie tylko obowiązek, to forma przemocy, uświęcona przez rachunek”. Dług jako narzędzie przymusu nie tylko reguluje relacje ekonomiczne, ale i kształtuje struktury władzy, podporządkowując jednostki i wspólnoty…
Teoria chaosu – nauka złożoności i efektu motyla
Opracowanie dydaktyczne z glosariuszem pojęć Wprowadzenie do teorii chaosu Teoria chaosu to dziedzina badająca zachowania układów deterministycznych o dużej wrażliwości na warunki początkowe. Wywodząc się z fizyki i matematyki, zyskała znaczenie także w ekonomii, biologii, socjologii, a nawet estetyce. Umożliwia modelowanie zjawisk złożonych, nieregularnych i trudnych do przewidzenia. Niniejszy tekst łączy glosariusz pojęć z refleksją…
Utopia sznurka, pieczątki i paralizatora
O rozkoszach biurokracji i rozpadzie wyobraźni W świecie, w którym zawieszono marzenie o latających samochodach, ale nadal trzeba złożyć wniosek w dwóch egzemplarzach, z załącznikiem w formacie doc, biurokracja nie jest już narzędziem. Biurokracja jest stylem życia, metafizyką, rytuałem państwowego kultu. David Graeber, z ironią rzeźnika a precyzją antropologa, pisał o niej nie jak o…
Gdy rynki zawodzą, a ludzie milkną
W czasach, gdy wykresy i bilanse dominują nad stołami decyzyjnymi, a rentowność zjada sens, trudno usłyszeć głos wspólnoty. Dziś, jak nigdy wcześniej, potrzebujemy tych, którzy potrafią mówić nie językiem zysków, lecz sumienia. Joseph E. Stiglitz, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii, nie ucieka od tej roli. W Globalizacji niewyłącznie analizuje, naukowiec daje świadectwo, on świadczy.…